اهمیت بسته بندی در زنجیره تامین و توزیع محصولات کشاورزی

وزارت جهاد کشاورزی جمهوری اسلامی ایران، برنامه های مدون و جدی برای توسعه سطح گلخانه ها در سراسر ایران دارد. در حقیقت می توان گفت تمامی کشورهای دنیا با توجه به اهمیت تولید مواد غذایی در تامین امنیت غذایی و سپس امنیت عمومی یک جامعه، به دنبال ایجاد زنجیره های تولید و تامین مواد غذایی با کیفیت و سالم هستند. یک زنجیره تامین بهره ور می تواند به استفاده بهینه از منابعی همچون آب، خاک، انرژی و نیروی انسانی کمک کند و نهایتا تاثیر بسزایی در رشد پایدار اقتصاد یک کشور داشته باشد. بخش بسیار مهم و سهم عمده ای از مواد غذایی مورد مصرف ما را محصولات کشاورزی تازه و فرآوری شده تشکیل می دهند. زنجیره تامین محصولات کشاورزی تازه و فرآوری شده در حالت کلی شامل بخش های زیر است:

تولید محصول در گلخانه و مزرعه، که خود شامل بخش های زیر است:

  • تامین بذر، نشا و قلمه
  • تامین کود و مواد غذایی لازم برای کشت
  • تامین سموم و آفت کش
  • کشت
  • عملیات داشت
  • برداشت
  • بسته بندی و فرآوری
  • تامین نهاده های بسته بندی
  • ماشین آلات فرآوری
  • حمل و نقل و توزیع
  • عرضه و فروش
  • مصرف

اهمیت زنجیره تامین در محصولات کشاورزی

مطابق برنامه توسعه گلخانه های وزارت جهاد کشاورزی ایران، در چشم انداز سال 1404 هجری شمسی، سطح گلخانه ها به بیش از 58000 هکتار خواهد رسید و از چنین سطح کشتی بیش از 21 میلیون تن محصولات گلخانه ای مانند انواع میوه، سبزی، صیفی، گل، میوه های توتی و ریز، گیاهچه و گیاهان دارویی برداشت خواهد شد. سهم صادرات این حجم از محصولات قابل توجه است و بازارهای کشورهای مختلف آسیایی و اروپایی برای مصرف این تولیدات هدف قرار داده شده است. اما محقق شدن این هدف در گرو زنجیره تامین بهینه و بهره ور این محصولات است. تمامی حلقه های مختلف این زنجیره بر یکدیگر تاثیر متقابل دارند و کلیدی ترین حلقه این زنجیره، بخش بسته بندی و فرآوری این محصولات است. چرا که این حلقه ارتباط دهنده محصول تولید شده در مراحل پیش از فرآوری با بازار مصرف است. بسته بندی به صورت مستقیم به کمک عوامل زیر می تواند زنجیره تامین محصولات کشاورزی تازه و فرآوری شده را ارزشمند و بهره ور کند:

  • حفظ کیفیت محصولات
  • افزایش زمان ماندگاری محصولات
  • ایجاد تعادل در عرضه و تقاضا
  • کاهش هدر رفت و اتلاف محصولات در سرتاسر زنجیره
  • کاهش هزینه های حمل و نقل، توزیع و لجستیک
  • نفوذ به بازارهای صادراتی ویژه
  • امکان توسعه محصولات و تولید محصولات ویژه
  • آموزش به مصرف کنندگان در خصوص محصول
  • کمک به تولید محصولات ضد تقلب
  • افزایش سطح بهداشت و سلامت محصولات
  • امکان رهگیری وضعیت محصولات در سیستم حمل و نقل و توزیع
  • امکان آگاهی از سطح بهداشت و سلامت محصولات

تامین محصولات کشاورزی تازه

به دلیل متنوع بودن عوامل اثر گذار در انتخاب بسته بندی کارآمد برای هر محصول، طراحی بسته بندی های محصولات کشاورزی تازه یک فعالیت چند رشته ای است و نیاز به مشارکت جمعی بخش های گوناگون زنجیره تامین محصولات کشاورزی تازه دارد.