بازیافت پلاستیک ها ، چالش جهانی

کسی فکرش را نمی کرد پلیمرهایی که کاربری آن ها در گوشه گوشه ی زندگی روزمره جای دارد، روزی برای انسان ها دغدغه ایجاد کنند. انعطافپذیری بالای پلیمرها در تولید قطعات مختلف باعث شد تا در طول 170 سال این دسته از مواد تبدیل به جزء لاینفک پیشرفت های جنبه های مختلف صنعت شوند.

درست است که هنوز زمان دقیقی از تجزیه پلیمرها در طبیعت وجود ندارد اما کارشناسان مختلف زمان های مختلفی از 50 تا 300 سال را برای تخریب شدن پلیمرها در طبیعت اعلام کرده اند. در حقیقت پلیمرها به دلیل وزن مولکولی بسیار بالا توانایی رقابت و جایگزینی با سایر مواد اولیه مانند فلزات و سرامیک ها را دارند. اما همین عامل منجر به تخریب کند آن ها می شود. همین تخریب کند پلیمرها باعث شد تا در سال های اخیر دغدغه مندان محیط زیست به فکر محدود کردن کاربردهای پلیمر شوند.

سهولت استفاده از پلیمرها منجر شد تا در ساده ترین کاربردها نیز این مواد استفاده شوند. اولین کاربرد پلیمرها در کاربری خانگی به کشف ملامین بر میگردد. با ظهور پلی اتیلن، پلی پروپیلن و پلی استایرن دامنه این کاربرد گسترده تر شد و پلیمرها پای ظروف یکبار مصرف را به خانه ها و رستوران ها باز کردند. از طرف دیگر پلیمرها صنعت بسته بندی را متحول کردند. علاوه بر کاربردهای مهندسی، پلیمرها در کاربری های عادی بسته بندی، مانند کیسه های خرید، نیز به کار می روند. تمامی این عامل ها سبب شد تا به صورت غیرمنتظره ای استفاده از پلیمرها در صنعت بسته بندی افزایش یابد. در حال حاضر بیش از یک سوم از پلیمرها برای تولید نهاده های بسته بندی به کار می روند. ویژگی برجسته صنعت بسته بندی در قیاس با سایر صنایع طبیعت یکبار مصرف این محصولات است. همین عامل سبب پیدایش حجم وسیعی از پلیمرها در سبد زباله ها شده است. در صنایع دیگر چرخه بازگشت پلیمرها به سبد زباله بسیار طولانی تر از صنعت بسته بندی است و نگرانی زیادی از این بابت وجود ندارد، چراکه در این بخش ها محصولات از رده خارج توسط مردم عادی به سبد زباله وارد نمی شوند. اما در مورد محصولات خانگی و بخصوص بسته بندی ها پس از پایان عمر کاربری کوتاه آن ها توسط کاربران که مردم عادی هستند به سبد زباله بر میگردند. از طرف دیگر این نوع زباله ها می توانند در همه جا حاضر شوند، از سطل های زباله خانگی تا خیابان ها و پارک، و حتی در جنگل ها و بیابان ها.

تمامی عوامل بالا سبب شده است تا پلیمرها یکی از منابع اصلی آلوده کننده محیط زیست به شمار آیند. در سال های اخیر تلاش های بسیاری در راستای استفاده بهینه از پلیمرها و عدم استفاده از آن ها در کاربردهای غیر ضرور شده است. در بخش های بعدی چگونگی رویارویی با این چالش مهم جهانی را بررسی خواهیم کرد و راهکارهای برطرف کردن این مسئله را برمیشماریم.