غذاهایی که نباید فاسد شوند

فساد غذا

گزارش آژانس توسعه بین المللی ایالات متحده آمریکا، USAID، حاکی از افزایش فجایع و بلایای طبیعی در جهان است. کارشناسان افزایش جمعیت جهان و در پی آن تخریب محیط زیست را مهمترین دلیل این امر می دانند. بلایای طبیعی رخداده در دهه نود میلادی سه برابر مقدار آن در دهه شصت بوده است و در دهه نود بیش از 2 میلیارد نفر تحت تاثیر بلایای طبیعی قرار گرفتند.

کشور عزیزمان ایران نیز نه تنها مستثنی از بروز بلایای طبیعی نیست، بلکه یکی از حادثه خیزترین کشورهای جهان است. سرزمین ایران در کمربند زلزله قرار دارد و همچنین متوسط بارندگی نیز کمتر از مقدار جهانی است و این امر موجب بروز خشکسالی و در پی آن طغیان رودخانه ها است. ایرانیان هنوز خاطرات تلخ زلزله مصیبت بار بم، رودبار، طبس، کرمانشاه و … را در ذهن خود دارند. یا خسارات وارد شده در سیلاب نوروز 98 در استان های شمالی و جنوبی کشور هنوز جبران نشده اند.

غذاهایی که نباید فاسد شوند

سازمان های امداد و نجات متعددی برای انجام عملیات های امدادرسانی مانند خروج مصدومان و آسیب دیدگان در حین رخداد بلایای طبیعی شکل گرفته اند. زمان، اصلی ترین عنصر مورد توجه این سازمان ها است و شاید در برخی موارد بیش از صد برابر زمان یک عملیات صرف طرح ریزی و آماده کردن مقدمات اقدامات امدادی شود. در کنار آماده بودن سایر سخت افزارهای لازم برای عملیات امدادرسانی، یکی از مهمترین نیازهای اولیه مردم بعد از وقوع بلا، غذا است. تامین و سپس توزیع غذای سالم، کافی و بهداشتی بزرگترین چالشی است که سازمان های امداد و نجات پس از نجات آسیب دیدگان با آن روبرو هستند. در کنار این نکته باید در نظر داشت که در چنین شرایطی شریان ها و مسیرهای دسترسی به نقاط آسیب دیده کارایی ندارند و منابع محلی تامین غذا مانند فروشگاه ها، انبارها و زمین های زراعی از دست رفته اند.

فساد غذا

یکی از اولین اقدامات طرح ریزی یک عملیات امداد موثر برنامه ریزی برای احداث یک مرکز ذخیره سازی اغذیه و سپس پر نمودن این انبار با بسته های غذایی مناسب است. کارشناسان عملیات های امدادی معمولا آسیب دیدگان را به گروه های آسیب پذیر، مانند کودکان، سالمندان و … تقسیم کرده و بر اساس نیاز غذایی آن ها در هریک از مراحل امدادی، مانند غذاهای ویژه شرایط اورژانسی یا عادی، انبارهای ذخیره سازی را با غذای مناسب پر می کنند. پس از این کار مهمترین اقدام پایش میزان بهداشت در انبار ذخیره سازی است. در این مرحله مهمترین عامل تعیین کننده سالم بودن غذا، کیفیت اولیه غذا، نوع بسته بندی و شرایط نگهداری اغذیه است. استفاده از شرایط بهینه و مهندسی در این مرحله بسیار مهم است. برای مثال در فاجعه جنگ در کشور یمن در مقاطعی از زمان علیرغم پر بودن انبارهای غذا به دلیل عدم توزیع مناسب و از طرفی نگهداری و بسته بندی غیر اصولی اغذیه، بسیاری از غذاهای موجود در انبارها دچار فساد غذایی شدند. در مقالات بعدی در خصوص تاثیر بسته بندی بر زمان ماندگاری غذا بیشتر صحبت خواهیم کرد.