پتانسیل های موجود برای صادرات محصولات غذایی ایرانی

پتانسیل های موجود برای صادرات محصولات غذایی ایرانی
پس از معاهده های مختلف و واگذاری بخش های گوناگون ایران کهن به کشورهای همسایه، نهایتا ایران فعلی با هشت کشور مرز زمینی، با هفت کشور دیگر مرز دریایی دارد و در مجموع ایران پانزده همسایه دارد. ایران با پانزده همسایه جمعا 650 میلیون نفر جمعیت دارند. این کشور ها با حدود 9 درصد جمعیت جهان 7 درصد تولید ناخالص دنیا را دارا هستند. بیشتر صادرات این کشورها از حوزه مواد اولیه خام مانند نفت و گاز است.

هم تراز با انرژی، تامین مواد غذایی و بدنبال آن امنیت غذایی برای یک جامعه بسیار حائز اهمیت است. با نگاهی به عملکرد ایران در حوزه تجارت مواد غذایی باید گفت کارنامه درخشانی برای ایران نمیتوان در نظر گرفت. در بخش مواد غذایی، مانند بسیاری از بخش های دیگر مانند نفت، گاز، محصولات پتروشیمی، معدن و فلزات ایران کالاهای با درصد فرآوری کم را صادر می کند که این امر منجر به ارزش افزوده پایین کالاهای صادر شده از ایران می شود. در بخش مواد غذایی، درصد مواد غذایی خام صادر شده از ایران به کل صادرات مواد غذایی متاسفانه 70 درصد است که این مقدار بالاتر از تمامی همسایگان ایران است (این عدد بصورت متوسط برای همسایگان ایران 42 درصد است).

صادرات مواد غذایی ایرانی
در کنار وضعیت نه چندان خوب صادرات محصولات غذایی ایران، باید خاطر نشان کرد ظرفیت تولید بسیار وسیعی در ایران وجود دارد. ایران در تولید چندین محصول کشاورزی از جمله زعفران، پسته، خیار، زردآلو، گیلاس، هندوانه، خرما، زرشک و میوه های توتی مقام های اول تا سوم دنیا را دارد. لذا تکیه بر بخش کشاورزی، توسعه و گسترش صادرات محصولات این حوزه می تواند زمینه مناسبی برای حضور ایران در بازارهای جهانی را فراهم کند. بخش کشاورزی ایران تامین کننده 14 درصد تولید ناخالص داخلی، 20 درصد اشتغال، 23 درصد ارزش صادرات غیر نفتی، 80 درصد غذای مصرفی کشور و 90 درصد نیاز صنایع تبدیلی غذایی کشور است. لذا توجه ویژه به این بخش پیش نیاز توسعه اقتصادی کشور است.

وجود بازار بالقوه بزرگ در کشورهای همسایه ایران و قرار گرفتن ایران در کریدورهای تجاری شرق-غرب و شمال-جنوب و از طرفی دسترسی به آب های آزاد همگی پتانسیل های عظیمی برای تبدیل شدن ایران به قطب تجاری است. اما این امر نیازمند ایجاد زیر ساخت های حمل و نقلی و تجاری است. اعطا اعتبارهای صادراتی به کشورهای واردکننده کالاهای ایرانی، حمایت از حضور شرکت های ایرانی در بازارهای منطقه ای، عقد قراردادهای تسهیل تجارت با کشورهای همسایه، حداقل دخالت مستقیم دولت و قیمت گذاری دستوری، ایجاد زنجیره های توسعه و فرآوری محصولات کشاورزی، جلوگیری از قاچاق و توزیع متعادل یارانه تولید و بسیاری موارد دیگر همگی می توانند مشوق هایی برای رونق صادرات این محصولات باشند.