بسته بندی مواد غذایی و الزامات آن

بسته بندی مواد غذایی و الزامات آن

امروزه بسته بندی ها جزء لاینفک زنجیره تامین و توزیع هر کالایی هستند. وظایف عمده هر بسته بندی عبارتست از: حفاظت فیزیکی – شیمیایی محصول از مرحله تولید تا مصرف، حفظ کیفیت، سهولت مصرف و آموزش به مصرف کنندگان.
هرچند بسته بندی ارزش تجاری بالایی در کالاهای صنعتی ایجاد می کنند، اما بسته بندی نقش کلیدی در صنایع غذایی-دارویی دارد. بسته بندی مواد غذایی – دارویی علاوه بر وظایف ذکر شده در بالا ضامن بهداشت، سلامت و ارزش غذایی این کالاها نیز هستند و تعیین کننده زمان ماندگاری این محصولات هستند. زمان ماندگاری (Shelf life) یک ماده غذایی مدت زمانی است که می توان آن ماده غذایی را در شرایط نگهداری مشخص ذخیره سازی نمود و کیفیت و سطح بهداشت آن را تضمین کرد. زمان ماندگاری محصول غذایی از لحظه تولید آن آغاز می شود و به فرایند تولید، نوع بسته بندی، شرایط نگهداری و اجزای ماده غذایی بستگی دارد. تعیین زمان ماندگاری محصولات غذایی بر عهده تولید کننده است و بایستی این مقدار و شرایط نگهداری بهینه بر روی محصول درج شود.

بسته بندی مواد غذایی و الزامات آن

به صورت تخمینی ده درصد هزینه هر کالا مربوط به بسته بندی آن با مواد اولیه ای چون، پلاستیک، شیشه، فلز و کاغذ است. در بین مواد اولیه مورد استفاده، بیشترین سهم با 35.7 درصد مربوط به کارتن و کاغذ، 23.3 درصد بسته بندی منعطف از جنس پلاستیک و کاغذ، 18.2 درصد پلاستیک های سخت، 12.2 درصد فلزات و 6.6 درصد شیشه است. پلاستیک ها با داشتن وزن مخصوص کم، امکان دستیابی به خواص مهندسی و تولید به صرفه نقش مهمی در صنعت بسته بندی دارند. در کنار انتخاب مواد اولیه مناسب برای بسته بندی مواد غذایی، بایستی روش بسته بندی بهینه نیز انتخاب شود. رعایت شرایط بهداشتی در فرایند بسته بندی و انتخاب صحیح روش بسته بندی (مانند بسته بندی خلا، اتمسفر اصلاح شده، اتمسفر تعادلی و …) بر عمر ماندگاری مواد غذایی تاثیر گذار است.
از مجموعه فناوری های نوین بسته بندی، شامل اجزا و روش بسته بندی، انتظار می رود بتوانند زمان ماندگاری مواد غذایی را با حفظ کیفیت اولیه افزایش دهند و به کاهش اتلاف و هدر رفت مواد غذایی نیز کمک کنند. علاوه فناوری بسته بندی و شرایط ذخیره سازی و توزیع، اجزای محصول غذایی، درصد آب و اسیدیته آن و از طرفی کیفیت مواد اولیه مصرفی بر زمان ماندگاری ماده غذایی اثر گذار است، اما حفاظت از محصول در برابر نور و جلوگیری از اثرگذاری اتمسفر محیط بر کیفیت ماده غذایی از وظایف بسته بندی است.

بسته بندی مواد غذایی و الزامات آن

اگر به زنجیره تامین تا آخرین حلقه مصرف مواد غذایی نگاه شود، نگرانی های بسیاری در ارتباط با ورود مواد غذایی غیر قابل مصرف توسط انسان به چرخه غذایی حیوانات وجود دارد. چراکه چرخه غذایی حیوانات به صورت مستقیم تامین مواد غذایی خوراکی انسان ها را تحت تاثیر قرار می دهد. بسته بندی ها می توانند به کنترل مصرف، افزایش سطح سلامت، بهداشت مواد غذایی، جلوگیری از هدر رفت و اتلاف آن ها کمک کنند.