بسته بندی های پلاستیکی یا کاغذی ، کدامیک سبزترند؟ – بخش دوم

در بخش قبلی در رابطه با چرخه بازیافت بسته بندی های کاغذی و پلاستیکی و همچنین مواد اولیه لازم برای تولید آن ها مطالبی ارائه شد. این بخش انرژی لازم برای تولید، رد پای CO2 و میزان آلودگی ناشی از پسماندهای این بسته بندی ها را مقایسه خواهد کرد.

در مورد میزان انرژی و آب مورد مصرف در تولید بسته بندی های کاغذی و پلاستیکی باید گفت هیچ آمار دقیقی وجود ندارد. همچنین میزان انرژی و آب مصرفی به شدت به فناوری مورد استفاده در تولید، همچنین وضعیت منابع کشور مورد نظر بستگی دارد. اما در این میان نکته مهم استفاده بسیار زیاد آب در صنایع تولید کننده کاغذ است.

یک پارامتر مهم برای بررسی میزان آسیب وارد شده از یک کالا به محیط زیست، برآورد رد پای CO2 کالای مورد نظر است. این پارامتر میزان گازهای گلخانه ای تولید شده را در طول عمر یک کالا مورد بررسی قرار می دهد. اما باید گفت روش مشخص و یکسانی برای محاسبه این پارامتر وجود ندارد. تا کنون محاسبات مختلفی برای اعلام مقدار رد پای CO2 بسته بندی های کاغذی و پلاستیکی ارائه شده است. اگر مرحله نهایی مصرف بسته بندی ها در نظر گرفته نشود و در حقیقت فقط مراحل تولید و فرآوری اولیه بسته بندی ها لحاظ شود، می توان گفت به ازای تولید هر تن کاغذ بسته بندی ۸۸۵ کیلوگرم CO2 تولید می شود. همچنین باید در نظر داشت از آنجاییکه برای تولید کاغذ بسته بندی بایستی تعدادی درخت قطع شود و این درختان در جذب CO2 می توانستند موثر باشند، باید گفت میزان CO2 اضافی که در اثر قطع درختان لازم برای تولید یک تن کاغذ بسته بندی به اتمسفر وارد می شود، برابر با ۷۳۰ کیلوگرم است. بنابراین برای تولید هر تن کاغذ بسته بندی ۱۶۱۵ کیلوگرم CO2 به اتمسفر وارد می شود. اما باید گفت در مراحل تولید پلاستیک های مورد استفاده در بسته بندی به صورت متوسط بین ۱۶۳۰ تا ۱۸۷۰ کیلوگرم CO2 تولید می شود. بنابراین باید گفت بسته بندی های پلاستیکی در چرخه عمر خود قدری بیشتر CO2 در مقایسه با بسته بندی های کاغذی به محیط اطراف وارد می کنند. اما باید دقت شود بسته بندی های پلاستیکی سبک تر از بسته بندی های کاغذی هستند.

نکته بسیار مهم در جمع بندی مقایسه استفاده از بسته بندی های کاغذی یا پلاستیکی، سبک بودن بسته بندی های پلاستیکی در مقایسه با انواع کاغذی، شیشه ای و فلزی است. به طور متوسط بسته بندی های پلاستیکی ۲ تا ۴ برابر از سایر بسته بندی ها سبک تر هستند. همین نکته باعث می شود استفاده از پلاستیک ها در بسیاری از کاربردها مقرون به صرفه باشد و کاهش وزن بسته بندی ها می تواند منجر به صرفه جویی در انرژی مصرف شده در حمل و نقل و حتی بازیافت بسته بندی ها شود. همچنین در بسته بندی مواد غذایی یکی از مهمترین مزیت های بسته بندی های پلاستیکی امکان تنظیم عبور پذیری گازها در بسته بندی و به دنبال آن افزایش زمان ماندگاری مواد غذایی است. برای مثال در بسته بندی های پلاستیکی امکان کاهش نرخ عبور پذیری بسته بندی در برابر گاز مخرب اکسیژن وجود دارد.

نمودار زیر به صورت خلاصه یک مقایسه نسبی در ارتباط با استفاده از بسته بندی های پلاستیکی و کاغذی ارائه می کند. باید گفت انتخاب مواد اولیه مناسب برای تولید بسته بندی ها بایستی با دقت و بر اساس الزامات مورد نظر برای بسته بندی صورت گیرد.

برای مثال در بسته بندی شیرینی و شکلات شاید بسته بندی های کاغذی مناسب تر باشند. یا بسته بندی های ثانویه بایستی از کارتن های کاغذی تهیه شوند. اما از طرف دیگر بسته بندی های پلاستیکی راه حل مهندسی و مناسب برای مواد غذایی تازه و فرآوری شده هستند.